Cánh mỏng phù du

“Màu tối mù lau vách đá
Nhớ mênh mông đôi mắt giã từ
Rồi đi biệt
Để hờn trên đỉnh gió
Ta ở đâu?
Cánh mỏng phù du”.
(Tuệ Sỹ)

Anh không lạ khi nghe tin, bởi anh biết sức viết của cô. Cái anh chẳng ngờ là cô gom chúng lại, tự bỏ tiền in thành một tập truyện. Lúc này đây, khai sinh ra hai ba trăm trang giấy, dán keo, đóng bìa, cắt xén, tựu trung là hình thành một cuốn sách; hình ảnh ấy thấy hiếm và váng vất chút bất ổn. Dĩ nhiên anh chẳng thể nói lên cái cảm nhận quái gỡ đó. Bởi nói, chính anh là đứa buồn phiền chứ chẳng phải cô. Chúng ta sống trong giai đoạn kỳ cục hết sức. In ra cuốn truyện đầu tay nào phải là một việc làm phi pháp cho cam!

Anh cũng chẳng rõ cụm chữ “tiền mất tật mang” nhằm áp dụng vào trường hợp nào thành ra anh không nên mang ra so sánh. Có tác phẩm, trình làng một cái tên, điều ấy chả nhẽ lại bị chấn thương? Anh là đứa rất ngại kê gạch giữa đàng làm khó dễ một niềm vui đang vận hành suông sẻ. Anh thành thật, đồng thời cũng biết đóng kịch. Suốt tuần, mỗi khi gặp cô, anh vẫn khai mở những nụ cười. Anh muốn cô nhìn nhận rằng anh cũng lăng xăng hòa chung trong cái happy ending kia.

Cô muốn lôi anh vào cuộc và anh muôn đời là tên lính yếu đuối “hàng sống chống chết”. Rất cảm động, cô bảo: mình muốn tạo một kỷ niệm, ông có thể viết ngắn một cảm nhận hoặc minh họa đôi ba phụ bản. Anh thuộc loại hàng binh an tâm cải tạo và thành quả là “bảng báo cáo” dài hai trang chữ viết tay gò dũa ý tưởng khi tiếp cận cõi văn của một người viết mới. Cô hoan hỉ khen anh có văn tài nhưng đề nghị nên để tên thật chứ ba chữ Một Độc Giả thì có vẻ như nhặt từ lưới xuống. Phản hồi treo trên mạng thường ngó không sướng bởi tính hư ảo khuất mặt của nó, chẳng danh chính ngôn thuận. Cô phán. Và anh lại dong tay đầu hàng. Tên cha sinh mẹ đặt của anh trôi dạt qua nhiều bến đục bến trong, khởi đi trên những cuốn sổ điểm danh viết mực xanh suốt thuở học trò vụng dại, nằm trong học bạ, đánh máy chữ oai vệ trên thẻ sinh viên, thẻ căn cước (có lăn tay và dấu vết dị hình ghi ở mặt sau) rồi giấy chứng thực kẻ vô tổ quốc (tên họ bắt đầu rơi rụng mất dấu sắc huyền hỏi ngã), rồi thì thẻ bọc nhựa cam đoan rằng cái bản mặt lạc hồn của thằng người ấy đích thực là công dân xứ lá phong, nó thành Cà-na-điên đấy chứ chẳng phải chơi (khi không lại đổi ngược họ tên)… Trôi, ba chìm bảy nổi, trôi đắm, dật dờ và sau rốt tạt vào, nằm đường bệ trong cuốn truyện vừa lay-out xong của cô, ở những trang cuối (lần này thì nguyên vẹn hình hài thứ tên cúng cơm thời khởi thủy). Anh nói với cô tới chữ vận mệnh, tên của mỗi người dường như mang sẵn một duyên số.

Anh phụ cô việc đóng gói bao bì dán băng keo trong cẩn trọng. Y như xẻ chia một nửa người của cô ra, tẩm liệm rồi chuẩn bị xuất dương sang Đài-loan. Bên ấy in rẻ, bao trọn gói, từ a tới z, giá thành mỗi cuốn là 4 đô-la. Trẻ lên ba cũng biết làm phép tính, 12 thằng giặc Mỹ xâm lược bị bộ đội giết đi 4, đố em còn lại mấy đứa? Dạ thưa cô, nếu trời thương, sách bán chạy, chuyến này cô làm cách mạng để triệt tiêu thành ngữ dân gian ác miệng “từ chết tới bị thương đếm không xuể”. Và thành ngữ này chết đi tất yếu sẽ có thành ngữ khác hiện hữu: Bận sau cứ thế mà làm, điếc không sợ súng toàn thắng ắt về ta!

Oan cho cô, cuộc chơi này chẳng dính dáng tới chuyện tiền bạc được mất. Cô có ưu điểm: Thường đãng trí việc tính toan. Anh gần cô, thích cô do anh sợ những người con gái xem đồng tiền là thước đo mọi giá trị. Một người viết văn như cô mà còn ôm đồm thêm lãnh vực toán học thì hỏng. Hỏng hoàn toàn, vì xưa nay hai chiến tuyến ấy không cách gì hòa hợp được, anh nghĩ vậy. Một bên sống trong mộng tưởng, hư ảo, phù du và bên kia sống giữa suy tính trần trụi, những so đo rạch ròi công thức hơn thua.

Cô hẹn anh ở quán ăn, gọi là thế cho một phủi tay mãi bận bịu. Đánh chén, mừng đi xong nửa chặng đường. Cô có gọi rượu chát, thứ dùng để khai vị, và thật bảnh khi ngón tay cô chỉ vào những món nặng tiền in lệch lạc trên tấm thực đơn. Cô biết tính anh, hơi thụ động, nên cô toàn quyền lựa chọn và quyết định kia có hơi hào phóng. Hai nhân mạng nhưng thức ăn có thể chứa căng bốn cái bao tử. Chữ “tả páo” có thể sẽ nói ra sau bữa ăn và dứt khoát cô dúi mấy hộp đồ ăn dư vào tay anh. Bỏ phí tội trời, nuốt cũng được ba bốn hôm, dại gì, nhỉ? Chưa khi nào anh ngó ra vẻ linh hoạt của cô hôm ấy, cô sẽ là nhà văn và trong khi chờ đợi sự chứng thực từ bá tánh, nhiệm vụ của anh là phải chia vui. Anh nâng cốc rượu sóng sánh màu đỏ như máu sắp đông để cụng vào ly cô. Tiếng thủy tinh va nhau, anh nghĩ e khi hai trái tim có điều kiện để chạm vào nhau, bất quá nó cũng sẽ phát ra ngần ấy tiếng. Trong trẻo, vui tai và ngân lên một âm hưởng chẳng thể diễn đạt thành lời. Nói chung là rung động. Thứ rung động làm mắt cô trông long lanh hơn thường nhật. Cô không đẹp, khách quan để nói chùng vụng như thế. Duyên ngầm hoặc mang một nét dễ nhìn cũng lẫn trốn đâu đó. Anh chiêm nghiệm về vẻ đẹp khuất tất, nó sẽ hiển hiện nếu ta để tâm. Một cái gì lấp ló e ấp luôn quyến rũ hơn một bông hoa đã mãn khai. Và anh chợt phát hiện thứ đức tính có ở cô. Về cách thức cô thổ lộ, nó phá đi bao ngần ngại để mang ta đến gần, thân cận với bao đằm thắm ý nhị. Hầu như thứ ấy nằm ở dạng bù trừ bởi thượng đế khi nhào nặn ra, chẳng một ai được vẹn toàn, mất cái này được cái khác. Chớ bao giờ bạn dùng chữ “giá mà” hoặc “phải như”, bạn sẽ suốt đời cô đơn vì cách đặt vấn đề xem ra bất khả. Người ta đã có sẵn thành ngữ để chỉ đích danh hạng người như vậy: Được voi đòi Hai Bà Trưng.

Trời chưa khuya khi hai đứa rời nhà hàng. Trời không lạnh, những bông tuyết nhỏ bay vu vơ trước khi tan biến giữa muôn trùng bóng tối. Cô nói, có lẽ mình nên rảo bộ một lát để đốt cháy năng lượng vừa dung nạp quá mạng. Anh đi sát vào người cô để nếu lề đường trơn trợt giá băng cô sẽ có thứ để vịn đỡ, gượng chống. Một chút rượu thấm vào máu khiến bước chân cô trông chẳng được vững chãi. Trong cuốn Rừng Na Uy, nhà văn Haruki Murakami đã viết ra những tiểu tiết lý thú, cô nói, chẳng hạn như đôi nhân tình dắt nhau đi suốt buổi chiều, mỏi chân họ ngồi xuống trên một ghế đá, người con gái chỉ tay về cái ống khói liên tục nhã ra từng luồng trắng đục nặng nề hơn cả mây trôi. Đố anh họ đang đốt thứ gì? Đó là ngôi trường nữ mà em đang theo học. Nhìn vẻ đăm chiêu của người bạn trai, cô gái đưa ra lời giải: Họ đang đốt những cái bông băng vệ sinh dính máu tháng, trường nội trú ấy có không dưới 500 thiếu nữ, bao lâu thì khói sẽ thôi thoát ra nơi cái ống cao ngất trời xanh ấy? Cô thôi kể chuyện sau khi đặt một dấu chấm: Tuyệt cú mèo! Cô bắt đầu nắm lấy cánh tay anh để gió thôi lòn lách giữa hai đứa. Có gì cần sẻ chia không? Cô hỏi, tóc rối bên vai áo ngự hàn. A hèm, tuần trước có gặp lại người bạn cũ, anh nói chậm như bước chân vô định, cậu ấy sau khi nắm bắt một vài thông tin đã ngồi yên, gần như thiền giả: Lạ, tớ am hiểu thuật tướng số, mặt mũi cậu là thứ chứng minh rõ về những sai lạc ám vào hoàn cảnh cậu. Nói khác đi, đời cậu phải sáng lạng hơn những gì cậu đang có. Nói xong, anh cảm thấy áy náy tựa một kẻ say rượu không làm chủ được miệng lưỡi mình. Nó gần là một than van và anh thì chẳng mấy cảm tình với những kẻ vô cớ tự mình làm yếu đuối lấy mình. Anh từng đọc những truyện cô viết, thế giới cô bày ra những nghịch cảnh và thường thì nhân vật tôi trong đó luôn chiến thắng bằng những hành động có khi đi gần tới sự hủy diệt. Cô cứng rắn, hiểu ở một góc cạnh nào đó, thường những người nhan sắc kém họ vin vào thứ gì đó để ứng xử, mặt khác họ buông thả với tất cả cái lạnh lùng. Văn, có thể không là người, nhưng viết được những dòng chữ ấy ra, cũng dễ xúi mình nghĩ nó phản chiếu ít nhiều một tâm tình người viết đã dàn trải. Thứ kinh nghiệm đó, anh không có, anh thích đọc một cuốn truyện nhiều hư cấu, xa sự thật, càng nhiều hoang tưởng càng tốt.

Rất hoang tưởng, cô bảo anh vào cái apt. cô thuê để ngủ đêm nay khi anh đưa cô về tận cửa. Cô thấy lạnh, cô đưa cảm tưởng, bổ túc thêm, như thể ngộ độc thực phẩm. Hơn nữa, trời trở, để ông về một mình đường xa thấy ngại quá. Cô run tay với chùm chìa khóa lập cập và mở cánh cửa kính mờ đục hơi ẩm một cách khó nhọc. Tấm tapis dơ bẩn in dấu những vệt tuyết tan, căn chung cư tịch lặng với ngọn đèn thắp sáng thường trực chói chang nỗi thọc mạch. Gió nhốt bên ngoài và cô đi dáng tự tin dẫn lối vào cái hành lang thâm sâu giữ chặt hơi ấm. Vẫn là sự xao động quen mặt mỗi bận anh tới nhưng nó gia tăng bội phần do bởi cái khác biệt giữa ngày và đêm. Chưa bao giờ anh bước chân vào lộ trình này vào buổi tối, quen thuộc đã vừa giã từ và anh nghe mệt nhịp tim với lạ lùng đột ngột ùa ra chào đón. Hai ba lần cửa được mở, chẳng phải vì điều đó mà người ta sẽ nắm giữ được bí mật. Bí mật có khi chôn sâu trong đầu óc, chỉ có duy thứ máy đọc sự thật mới thông hiểu. Và ngu ngơ, có khi là một dằn vặt, lúc khác mình nên tri ân. Anh đang ngu ngơ, một cậu bé con được mẹ nắm tay dắt tới trường học buổi ban đầu cũng mang vẻ choáng ngộp tựa anh.

Cô pha cho anh một cốc cà phê đậm đặc như kiểu muốn anh tỉnh thức vùng thoát mê muội. Cà phê đen uống vào lúc 11 pm nó ngon khủng khiếp, người uống sẽ dễ ngủ sau đó bởi cái phản ứng của nó chưa kịp tác hại. Giống như uống Viagra, bác sĩ khuyên: Ông cụ nên xơi nó nửa giờ trước khi xung trận. Ba mươi phút dài dằng dặc ấy, như một thiên thu, cụ ông sẽ phải làm gì để đốt thời gian? Đấy là một công án. Thiền giả như anh chậm rãi cởi giày, cởi áo tìm an lạc nơi động từ nhấm nháp chất đen expresso. Thư giãn nghe tiếng nước chảy thoát ra từ phòng vệ sinh. Ngoài hương liệu cà phê mũi anh luôn hít thở hô hấp một mùi kỳ hương dị thảo luôn chờn vờn trong căn phòng quét vôi hồng. Rèm cửa treo màn vải nâu, đèn để bàn sáng với công suất dịu dàng. Những cuốn sách đưa gáy ra đứng chen vai trên giá gỗ. Chiếc bàn khá lớn đặt ở góc, nơi hứng đỡ giàn computer, máy in, điện thoại và lỉnh kỉnh những thứ máy móc dây nhợ rắc rối khác. Đó là nơi hằng đêm cô ngồi vật lộn với chữ nghĩa, ngồi thầm lặng, ngồi lẻ loi, ngồi đối mặt với một thế giới đầy ảo tưởng và cô tin, thế giới đó mang cô thoát ra khỏi cái đời sống tịch lặng này, đánh đổi những mất ngủ, những ríu mắt, những bần thần, dẫu biết ngày mai hư không vẫn còn trên đôi tay.

Cô bỏ anh đi không lời từ biệt, như người ta viết truyện không màng tới một kết thúc, buông thả, ai muốn hiểu sao thì hiểu, người đọc thế tác giả để tự tìm một dấu chấm hợp lý. Điện thoại reo tiếng đục, lát sau có giọng nói: Số này hiện không còn hiệu lực. Anh đi ngang chỗ cô ngụ và thấy chủ nhân yết bảng cho thuê. Trong phút bốc đồng anh lưu số điện thoại người chủ vào iphone, anh gọi và được họ đồng ý cho thuê một năm mà chỉ phải trả 11 tháng tiền mướn. Anh từ chối những tu bổ hoặc họ sẽ quét lại lớp sơn mới ngó cho tươm tất. Anh không thích tươm tất, ít ra trong hoàn cảnh này. Anh muốn ngửi lại, trọn vẹn những hương mùi cũ. Cô đi, nhưng chắc chắc trong căn phòng nhỏ bé ấy còn rơi rớt những thứ cô chẳng thể mang theo.

Cuốn truyện của cô được đón chào khá ấm áp trong thời “gạo châu củi quế”. Chữ bông lơn đó anh dùng để nói với cô với một chú thích: Người ta mặn với internet hơn, người ta làm biếng bỏ tiền mua sách đọc trong lúc thiên hình vạn trạng ở thế giới ta bà tả pí lù miễn phí kia bao giờ cũng rộng mở. Hư đốn cũng có mà nghiêm trọng cũng có. Bịt miệng cũng có trói người cũng có lột truồng cũng có trấn nước dân chủ nhận chìm tự do thì vô số kể nếu cho con chuột đụng mũi tên vào hai chữ VN. Viết, có nên động lòng tới những phần số kém may mắn hơn ta? Nhà văn và thi sĩ, chẳng phải họ luôn dấu kín một trái tim mềm yếu? Chẳng lẽ cứ say cùng trăng và mơ cùng gió suốt kiếp sao? Hôm ấy anh có uống bia với người bạn biết coi tướng số, anh ghé cô và trong cuộc đối thoại, vui miệng anh đã lỡ lời như thế. Cô giận anh, nhưng anh hoàn toàn tin rằng, cô bỏ đi chỉ vì một nguyên cớ đại sự hơn. Cô đi tìm một nửa mãi thất lạc của cô chẳng hạn. Cô lấy chồng hoặc dọn tới một chốn đìu hiu để lấy chất liệu viết tiếp tác phẩm khác? Không chính xác nhưng thực sự thì cô đã vắng mặt chốn này mất rồi. Cô đang là nhà văn nữ, giao tiếp rộng, tự dưng lắm bằng hữu, cô có cả triệu lý do để dời đổi một cảnh sống mà không việc gì phải thông báo cho ai hay. Đột ngột bao giờ cũng là điều lý thú, cô từng nói với anh vậy.

Đồ đạc không nhiều, anh làm chim thiên di trong khoảnh khắc, chẳng mỏi cánh. Anh sẽ chung đụng thế giới hoang lạnh mà cô đã từ chối. Theo trí nhớ, anh bày biện những vật thể của mình trùng khít vào vị trí cô định đoạt trước đây. Này giường này nệm này tủ này bàn này sách này vở. Anh bỏ công lùng sục nhưng chả còn chứng tích cô để lại, hệt một thám tử chuyên lo trọng án anh chỉ nhìn ra đôi ba sợi tóc của cô, một cái khăn khô quắt để quên trong phòng tắm, hết. Mang cho chó đánh hơi, liệu sự tinh tường của chó đặc nhiệm có lần ra tung tích? Mà tìm ra để làm gì cơ chứ, khi một kẻ đã cứng lòng quay lưng. Khi người đã quyết định, cách hay nhất là bạn câm lặng đối phó với chất chồng những dấu hỏi người để lại. Anh không đối phó, anh lỡ nghiện cà phê cô pha. Lóng rày anh uống nhiều, siêng ghé starbucks và đêm về thường mở mắt mường tượng ra dáng cô đi khật khưỡng vào bồn cầu giải thủy. Cô có kể chuyện, bà hàng xóm thường dặn con thơ, chớ nên nghịch bốc tuyết vàng. Anh chậm hiểu, không ngờ xứ này cũng có kẻ mang bệnh tiểu đường. Hay đó là thành quả của một bợm nhậu? Khi say, ta có quyền đái ngoài lộ ở đêm khuya thanh vắng. Vấn đề là anh có đủ can đảm để moi cái vật đáng ghét kia ra khỏi quần khi hàn khí bên ngoài đang chỉ dưới 20 độ âm. Tuyết vàng, như vậy là nhân tạo bởi dễ hiểu điều ấu trĩ: nước đái bà Trời luôn trắng ngần. Trắng nhức nhối, trắng buốt xương, trắng đau lưng mỏi chắc.

Có hôm, trong hộp thư, chen với các thứ biên lai đòi nợ ghi tên anh (muôn năm không bỏ dấu) lạc loài lá thư xanh viết tay cái tên họ cô đủ đầy văn phạm tiếng Việt nhuần nhuyễn. Người gửi là một ông nội nào đó ở tuốt bên Paris. Par avion, dĩ nhiên, nhưng không khẩn cấp nên thư chậm lụt chẳng rơi vào tay khổ chủ. Lịch sự tối thiểu cũng tạo cho anh chút lần khân nhưng sau rốt anh là đứa có thể chai mặt đứng đái đường đêm hôm khuya khoắt mình ên với Tào Tháo bên lưng. Anh vào phòng, thảy lá thư đặc biệt xuống bàn, dằn lòng đi pha một cốc cà phê đen. Từ từ, đi đâu mà vội, chuyện gì cũng còn có đó, anh phát tiếng để nghe hồi âm tiếng vọng của cô đơn. Chưa khi nao, anh thèm được làm nhà văn như hôm nay, để thử xem nó sẽ viết xuống những xáo trộn nào vừa dấy lên trong lòng.

Anh đọc đúng ba lần lá thư với thứ lời lẽ dễ làm xiêu lòng kẻ đón nhận. Bức thư mà đọc xong, nó có hấp lực xúi người đọc phải hồi âm. Anh thay mặt cô, anh tập tành viết văn và anh viết thẳng vào máy vi tính: Anh Nguyễn thân mến, thư anh đến lúc tôi đang chuẩn bị đi xa. Anh có thể gọi đó là hình ảnh của con chim trốn tuyết. Tôi ghét mùa đông, nói chung là sự lạnh lẽo. Anh có thể nói tôi cường điệu nhưng chất thép có trên con dao bén là thứ mà tôi nghĩ anh cũng không ưa khi ngó thấy. Đe dọa, rợn cảm, ngọt cắt da, mùa đông Paris có mang đủ những thứ ấy không? Tôi trốn lạnh, những ấm áp có trong thư anh, tiếc thay nó không làm xáo trộn được cái cơ hàn mà tôi đang hứng chịu. Thú thật cùng anh, tôi có quen một người ở cùng thành phố tôi ngụ, là người viết nên cái bạt in trong cuốn truyện của tôi, chắc anh có để mắt qua. Anh ấy giúp tôi nhiều thứ, kể cả việc qua hình ảnh anh, tôi đã viết nên những trang văn mụ mị gần như bị đồng nhập. Tôi đã ngủ với anh ấy, tôi muốn tự mình khám phá ra những cõi miền mà tôi chưa hề đi thực tế. Chúng tôi làm tình và đớn đau thay việc làm nọ khiến chúng tôi bị đẩy rời ra. Tôi khóc trên chăn nệm, chẳng phải nước mắt đổ ra cho hoan lạc mà nó chảy xuống chỉ vì một tỉnh mộng. Tôi cứ ngỡ sự dâng hiến, cách đi sâu vào nhau của hai thân thể sẽ tạo ra một chấn động khiếp đảm đến mê đắm, nhưng mọi thứ chỉ là hư tưởng. Andre Gide nói:” Sắc màu của sự thật là cái xám ngoét”. Tấm màn xám kia vừa phủ chụp quanh tôi. Tôi phải tìm cách thoát ra mà không gì hơn là một chuyến đi xa. Tôi sẽ ghi nhớ địa chỉ của anh, để biết đâu có ngày buồn chân tôi sẽ thăm thú Paris, sẽ hẹn anh ở quận 13 và chúng ta vào ngồi quán ăn mang tên ấn tượng: “Ớt”. Ngày mai tôi lên đường, không một ai hay. Tôi không thích nhìn cảnh tiễn đưa, sự bịn rịn luôn làm hành lý mình thêm nặng. Tôi biết ít nhất sẽ có một người vô cùng thất vọng cho thái độ của tôi. Tôi cũng không mong người ấy hiểu. Trao thân, có khi chỉ nên giải thích là một hành động ơn đền oán trả. Và oán thì nên cởi chứ không nên buộc. Anh đồng ý không? Tôi đang tự do và tôi nghĩ anh và tôi cũng chỉ nên đứng ngay trên một lằn ranh nào đó thôi. Tôi dẫm qua giới hạn một lần nên tôi hiểu rõ cái thất thoát đớn đau của một giọt nước làm tràn ly. Mong anh vui, khỏe. Ký tên.

Anh tắt máy, chẳng dò lại những dòng chữ viết. Anh tắt đèn, lên giường nằm và dọn giấc ngủ muộn bằng vuông khăn đắp mặt. Chiếc khăn ngày nào cô bỏ quên trong phòng tắm, chiếc khăn lưu giữ một hương mùi, hình như sau đêm làm tình vội vã, cô đã vào rửa ráy và lau khô chỗ kín bằng vuông đắp mặt này. “Khóc mùa hè mà khô cả đại dương”. Anh nhẫm đọc câu thơ Tuệ Sỹ trong lúc đợi mộng dữ đón đường.

Hồ Đình Nghiêm